Thoái hóa khớp gối là hiện tượng lớp sụn bọc hai đầu xương của khớp gối bị mòn, gây đau nhức và làm ảnh hưởng đến khả năng đi lại của người bệnh. Bệnh lý xương khớp thường gặp ở những người lớn tuổi (sau 45 tuổi) chiếm tỷ lệ 50% trên tổng số người mắc bệnh, nữ giới có xu hướng mắc bệnh thoái hóa khớp gối cao hơn nam giới. Bệnh gây cản trở sinh hoạt và chất lượng cuộc sống nghiêm trọng.
Xem thêm về viêm khớp gối tại wikipedia
Thoái hóa khớp gối là gì?
Theo thống kê từ tổ chức Philips và Krackow (Hoa Kỳ), tỷ lệ người mắc thoái hóa khớp gối rơi vào độ tuổi từ 55 – 64 là 1%, ở độ tuổi từ 65 – 75 nam giới là 2% và nữ giới là khoảng 6,5%. Để điều trị dứt điểm thóa hóa khớp cần mất nhiều thời gian và rất phức tạp.
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối
Xương khớp đã đến giai đoạn thoái hóa
Khi con người bước vào tuổi trung niên, khớp gối bắt đầu mòn. Mức độ mòn và tốc độ mòn có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng tiến trình thì luôn giống nhau – càng nhiều tuổi thì khớp gối càng mòn đi nhiều. Vì vậy, bệnh thoái hóa khớp gối thường xảy ra nhất là ở người lớn tuổi.
Do viêm khớp dạng thấp
Thứ hai là do bệnh viêm khớp dạng thấp, ảnh hưởng lên tất cả các khớp, trong đó khớp gối không nằm ngoài. Bệnh viêm khớp dạng thấp gây phá hủy lớp sụn ở mặt khớp, lâu ngày có thể dẫn đến tàn phế. Bệnh này cũng thường xảy ra ở độ tuổi trung niên.
Do chấn thương ở khớp gối
Các tai nạn giao thông, tai nạn lao động…có thể gây ra gãy xương vùng gối. Những gãy xương này nếu không được điều trị phục hồi tốt có thể dẫn đến thoái hóa khớp gối sớm, mặc dù xương đã liền.
Những chấn thương khi đá bóng, chơi quần vợt có thể làm đứt dây chằng chéo trước hoặc rách sụn chêm. Những tổn thương này nếu không được điều trị đúng cách sẽ dẫn đến thoái hóa khớp gối sớm.
Dấu hiệu nhận biết bệnh thoái hóa khớp gối
Nếu ở giai đoạn sớm, bệnh nhân vẫn đi đứng gần như bình thường. Tuy nhiên, ở một số tư thế như khi lên xuống cầu thang, hoặc khi ngồi xổm rồi đứng lên sẽ thấy đau ở khớp gối. Nếu được chụp X quang khớp gối thì kết quả thường không phát hiện thấy gì. Nhưng nếu không điều trị, bệnh sẽ tiếp tục tiến triển và chuyển sang giai đoạn trung bình. Ở giai đoạn này bắt đầu thấy đau khớp gối khi đi một đoạn đường dài.
Thỉnh thoảng khớp gối bị sưng và đau nhiều. Đó là những đợt viêm. Chụp X quang ở giai đoạn này bắt đầu thấy những dấu hiệu của mòn khớp gối như khe khớp hẹp lại, có gai xương.
Ở giai đoạn nặng, khớp gối bị đau thường xuyên, khả năng đi đứng rất hạn chế, thậm chí chỉ còn có thể đi được vài chục mét, việc lên xuống cầu thang trở thành khó khăn hoặc không thể. Khớp gối có thể bị vẹo cong vào trong hay ra ngoài. Chụp X quang trong giai đoạn này cho thấy khớp gối bị mòn hoàn toàn.
Phương pháp điều trị
Để điều trị thoái hóa khớp gối có nhiều phương pháp, tùy thuộc vào bệnh đang ở giai đoạn nào. Nếu bệnh ở giai đoạn sớm thì kết hợp ba phương pháp.
Các loại thuốc điều trị thoái hóa khớp gối
Bác sĩ sẽ kê toa thuốc kháng viêm, giảm đau. Bệnh nhân cũng có thể sử dụng các loại thuốc hỗ trợ cho sụn khớp bằng đường uống hoặc tiêm, nhưng nên tư vấn bác sĩ trước khi sử dụng.
Phục hồi chức năng, vận động trị liệu
Chủ yếu tập cơ tứ đầu đùi. Cơ tứ đầu đùi là cơ chủ lực gánh bớt sức tải lên khớp gối. Nếu cơ này đủ mạnh sẽ giúp giảm áp lực lên khớp gối khi đi hay khi chạy nhảy.
Bệnh nhân có thể chơi một số môn thể thao cường độ vừa phải như đạp xe, chạy bộ, đi bộ, bơi lội… Những môn thể thao này giúp làm khỏe toàn cơ thể, trong đó có khớp gối.
Giảm cân – giảm áp lực lên khớp gối
Những người bị dư cân thường dễ bị thoái hóa khớp gối hơn những người bình thường. Dư cân là một yếu tố làm tăng tải lên khớp gối, nếu lâu dài có thể dẫn đến thoái hóa khớp gối. Vì thế, giảm cân là biện pháp cần thiết trong điều trị thoái hóa khớp gối.
Nếu bệnh ở giai đoạn trung bình vẫn có thể sử dụng phương pháp điều trị như ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên trong một số trường hợp có thể cần đến sự can thiệp của phẫu thuật, như nội soi khớp gối, cắt xương chỉnh trục xương chày. Để biết trường hợp nào cần phải phẫu thuật, cần tư vấn bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình.
Thay khớp gối nhân tạo
Ở giai đoạn nặng, phương pháp điều trị hiệu quả nhất, phổ biến nhất trên thế giới đang áp dụng là thay khớp gối nhân tạo. Phương pháp này nhằm bọc lại hai đầu xương của khớp gối, bằng những vật liệu nhân tạo thay thế, làm bằng một loại kim loại rất đặc biệt, có thể đặt an toàn trong cơ thể.
Tuy nhiên, đây là phương pháp đòi hỏi kỹ thuật cực kỳ cao, trang thiết bị hiện đại, điều kiện phòng mổ vô trùng tuyệt đối và nhất là bác sĩ phẫu thuật phải được đào tạo bài bản, có nhiều kinh nghiệm. Chi phí của mỗi ca thay khớp gối cũng rất cao nên không phải bệnh nhân nào cũng có đủ tiền mổ.
Thoái hóa khớp gối nên kiêng ăn gì?
Để ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm của thoái hóa khớp gối, bác sĩ Tuyết Lan (Trung tâm Thuốc Dân Tộc) khuyên bệnh nhân nên hạn chế ăn các thứ sau:
- Các đồ hộp, thức ăn chế biến sẵn, chứa chất béo công nghiệp, kiêng ăn đồ nướng, khoai tây, các loại thực phẩm nhiều dầu mỡ sẽ làm tăng tình trạng viêm khớp và tăng cân.
- Thực phẩm chứa nhiều đường bột như bánh quy, bánh ngọt, chè…chất đường bột sẽ làm cản trở việc hấp thu canxi, làm cho hệ cơ xương khớp yếu đi.
- Tuyệt đối kiêng ăn mặn, việc hấp thụ nhiều muối có thể khiến xương giòn và dễ gãy.
- Các chất kích thích như rượu, bia, cà phê và các loại nước ngọt có ga gây hại sức khỏe xương khớp.
Bên cạnh chế độ ăn uống điều độ, người bệnh nên tập luyện các bài tập chuyên biệt cho người mắc xương khớp, nghỉ ngơi hợp lý. Đồng thời nên điều trị bằng phục hồi chức năng, vật lý trị liệu, châm cứu bấm huyệt để nhanh chóng đẩy lùi bệnh thoái hóa khớp gối.
Tóm lại, thoái hóa khớp gối là một bệnh lý ngày càng gia tăng, có xu hướng trẻ hóa liên tục. Bệnh này muốn điều trị tốt nhất là chẩn đoán sớm, khi đó việc điều trị sẽ đơn giản và hiệu quả hơn. Nếu để bệnh nặng, được phát hiện ở giai đoạn muộn, việc điều trị sẽ rất khó khăn và tốn kém.
