Việc can thiệp sớm sẽ có hiệu quả đối với tất cả trẻ tự kỷ, đặc biệt trong 36 tháng đầu đời là thời điểm vàng có khả năng hồi phục đến 70% sức khỏe và trí tuệ của con. Người nhận được những hướng dẫn về can thiệp từ chuyên gia cũng như trực tiếp áp dụng kiến thức, kỹ năng can thiệp lên trẻ chính là cha mẹ hoặc người trực tiếp chăm sóc.
Quy trình can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ
Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu quy trình can thiệp sớm cho trẻ ở bất kỳ các dạng tự kỷ nào, bao gồm thời gian, phương pháp và chi phí qua 2 biện pháp:
1. Trị liệu hành vi
Trị liệu hành vi bao gồm các hoạt động tập trung dạy trẻ các kỹ năng và hành vi thông qua cách sử dụng những kỹ thuật đặc biệt có cấu trúc. Nếu trẻ tự kỷ hay ăn vạ, chúng ta nên nhấn mạnh việc cần loại bỏ những hành vi tiêu cực và thay thế bằng những hành vi tích cực để dần dần hình thành cách ứng xử phù hợp cho trẻ. Những cử chỉ nhỏ khi được thay đổi sẽ kéo theo việc phát triển nhận thức của bé ngày càng hoàn thiện.
Với phương pháp này sẽ cần nhiều thời gian khoảng 30 – 40 giờ/tuần, tương ứng từ 4 – 6 giờ/ngày, cha mẹ sẽ cần tập chung nhiều công sức, tài chính và áp dụng trong nhiều năm hoặc hơn thế. Trong thời gian đó, cha mẹ cần liên tục kết hợp với sự hướng dẫn của chuyên gia để có thể đạt được kết quả tốt nhất.
Việc điều chỉnh hành vi cho trẻ khi trẻ ít tương tác chưa bao giờ là dễ dàng, nhằm giúp trẻ cải thiện trên nhiều lĩnh vực chức năng như nhận thức, ngôn ngữ, quan hệ xã hội, tự phục vụ… đòi hỏi cha mẹ có sự kiên nhẫn, bền bỉ và vô cùng yêu thương con để có thể đồng hành lâu dài trong quãng thời gian về sau.
2. Trị liệu phát triển
Phương pháp này gồm các việc làm can thiệp dựa theo cách thức giúp trẻ phát triển các mối quan hệ cá nhân tích cực và ý nghĩa, tức là trẻ sẽ được dạy những kỹ năng xã hội như giao tiếp, vệ sinh cá nhân, sinh hoạt hàng ngày… trong môi trường có cấu trúc.
Có thể ứng dụng các phương pháp giao tiếp nếu trẻ không chịu nói theo bằng tranh, hình ảnh, biểu tượng… để tác động trực tiếp vào những khó khăn cụ thể của trẻ bằng các kỹ thuật đặc biệt của cha mẹ hoặc chuyên gia. Thời gian cần và đủ cho phương pháp này khoảng 2 – 3 giờ/ngày, yêu cầu gia đình thực hiện đều đặn trong thời gian dài.
Trong quá trình phục hồi chức năng cho con, cha mẹ cần kết hợp nhiều phương pháp với nhau để giúp quá trình nhận thức của trẻ được khắc phục nhanh chóng. Tuy nhiên để đưa ra một mức chi phí cụ thể cho việc này, có lẽ là không thể, vì việc cha mẹ bỏ ra thời gian cá nhân của mình là điều hết sức cần thiết và sẽ gặp không ít khó khăn… thì đây là giá trị vô cùng quý giá.
Vì vậy, việc phát hiện sớm các dấu hiệu trẻ tự kỷ như gọi trẻ không phản ứng, trẻ không chịu nói… càng sớm thì sẽ càng tốt cho việc can thiệp các phương pháp cũng như áp dụng quy trình trị liệu chuẩn mực cho trẻ, sẽ gia tăng cơ hội cho trẻ được hòa nhập và hồi phục được phần nào.
Vậy can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ sẽ có ý nghĩa như thế nào cho việc khôi phục nhận thức của các con?
Ý nghĩa của việc can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ
Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ là điều vô cùng quan trọng, nhằm giúp trẻ có cơ hội sớm hòa nhập lại với cộng đồng:
Can thiệp sớm và nhận biết được sớm các biểu hiện tự kỷ ở trẻ: Để từ đó đưa con đi chẩn đoán, nắm bắt nguyên nhân gây tự kỷ và khắc phục theo chỉ dẫn của chuyên gia sẽ tốt hơn là phát hiện muộn và khắc phục hời hợt.
Giúp trẻ học được các kỹ năng mới và sử dụng chúng trong những bối cảnh khác nhau: Quy trình can thiệp phổ tự kỷ được thiết kế dựa trên các đặc điểm của rối loạn phổ tự kỷ, chủ yếu tập chung vào việc phát triển các kỹ năng còn thiếu sót của trẻ như giao tiếp, nhận thức, kỹ năng xã hội… bằng các chiến lược cũng như nhiều phương pháp kết hợp.
Giúp giảm thiểu các khiếm khuyết cốt lõi ở trẻ: Bao gồm các khó khăn về giao tiếp và tương tác xã hội, các hành vi giới hạn và lặp lại nhiều lần ở trẻ… như trẻ không nhìn vào mắt khi nói chuyện, cùng các vấn đề đi kèm của trẻ.
Giúp khả năng độc lập của trẻ được nâng cao nhất có thể: Thông qua cách tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập và đạt được kỹ năng thích ứng nhanh hơn với môi trường.
Đồng thời giúp loại trừ, giảm thiểu và phòng ngừa các hành vi không mong muốn: Gây cản trở sự phát triển các kỹ năng cần thiết của con và nếu không phát hiện sớm hoặc không can thiệp cho con sẽ dẫn đến những kết quả xấu nhất về nhận thức cũng như cuộc sống sau này.
Vì vậy chúng ta nên can thiệp sớm cho trẻ sau khi con được chẩn đoán bị tự kỷ, dù là ở thời điểm vàng hay đã qua thời điểm tốt nhất để can thiệp, thì cha mẹ cũng nên dành thời gian đưa con đến trung tâm phục hồi chức năng để được các chuyên gia đầu ngành hỗ trợ các phương pháp tốt và có thể đồng hành cùng con trong quá trình sau này.
Tóm lại bài viết trên đây đã đưa ra quy trình và thời điểm vàng can thiệp cho trẻ tự kỷ. Những thông tin được cung cấp ở trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay nên tự khắc phục cho trẻ tại nhà. Mong rằng các bậc phụ huynh sẽ áp dụng tốt các phương pháp cho con một cách chuẩn mực, hiệu quả.
