Hội chứng suy giảm chức năng là một tình trạng phổ biến mà người bại não trưởng thành phải đối mặt, đây là một tập hợp các triệu chứng và vấn đề sức khỏe gây ra nhiều khó chịu, đau đớn, khó vận động.
Các khuyết tật mà tình trạng này gây ra ở mỗi cá nhân là khác nhau, thường bao gồm mệt mỏi, đau khớp và viêm khớp, đi lại khó khăn, tư thế kém và yếu ớt. Nặng hơn, một số cá nhân đã mất khả năng đi lại, dù đã có thể đi lại từ khi còn nhỏ. Vậy, nguyên nhân dẫn tới hội chứng này do đâu, cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Hội chứng suy giảm chức năng ở người bại não là gì?
Hội chứng suy giảm chức năng thường phát hiện khi người bị bại não bước vào tuổi trưởng thành, do xương, cơ và các mô khác trong cơ thể đã bị tổn thương suốt nhiều năm. Điều này phát sinh từ những tác động tích tụ trong quá trình di chuyển và sinh hoạt cùng những bất thường ở các bộ phận đó trên cơ thể (các vận động sai tư thế), gây rối loạn chức năng dẫn đến những biến chứng đau đớn.
Nguyên nhân
Các vấn đề khiến người bại não mắc phải hội chứng suy giảm chức năng:
- Bại não là một tình trạng bắt đầu từ các tổn thương não, ảnh hưởng phần lớn đến hoạt động của cơ thể. Tổn thương này ảnh hưởng đến sự kiểm soát vận động, trương lực cơ, xương, khớp, tư thế, thăng bằng, phối hợp cũng như cách một người di chuyển. Những người bị bại não đều phải vật lộn với việc mất khả năng kiểm soát vận động và chức năng ở một mức độ nào đó.
- Những vấn đề về vận động này có thể gây ra khuyết tật đáng kể trong những năm đầu đời, nhưng thông thường, sẽ tiếp tục gây ra nhiều vấn đề hơn khi một người bại não già đi. Nhiều năm vận động sai tư thế và sống chung với cơ bắp bị co cứng hoặc khớp và xương dị dạng cuối cùng gây ra những tổn thương có thể dẫn đến viêm khớp, đau và suy nhược.
- Người mắc bại não thường bị tình trạng mệt mỏi vì cần nhiều năng lượng hơn để phối hợp và duy trì các chuyển động, khi các chức năng này bất thường.
Khi nào hội chứng này diễn ra?
Hội chứng suy giảm chức năng diễn ra khi nào phụ thuộc vào mỗi cá nhân, cũng như mức độ nghiêm trọng của các tổng thương do bại não. Những người bị bại não với khuyết tật nhẹ nếu được can thiệp tốt có thể không bao giờ gặp phải hội chứng này, hoặc có thể chỉ có các triệu chứng nhẹ xuất hiện sau này trong cuộc sống.
Ngược lại trẻ bại não ở tình trạng nặng có nhiều khả năng gặp phải hội chứng này sớm hơn và ảnh hưởng nghiêm trọng hơn. Việc phụ huynh cho rằng con đã đi lại được mà không tiếp tục theo dõi về vận động là một sai lầm, can thiệp phục hồi chức năng được khuyên là nên theo suốt cuộc đời của người bại não.
Cần kiểm tra đánh giá tình trạng cho người có bại não thường xuyên để ngăn ngừa hội chứng này diễn ra. Khi có các bất thường xảy ra, các phương pháp điều trị phục hồi cũng có thể giúp giảm thiểu tác động đến vận động, sinh hoạt.
Các triệu chứng và tình trạng chung
Hội chứng suy giảm chức năng có thể gây ra các tác động khác nhau với mức độ khác nhau ở các cá nhân khác nhau. Tuy nhiên, có một số vấn đề thường gặp ở người lớn bị bại não đang mắc hội chứng suy giảm chức năng:
- Viêm khớp và đau: Những cử động bất thường và dị tật mà người bị bại não mắc phải có thể gây ra những tổn thương trong nhiều năm, mà hầu như luôn luôn dẫn đến những cơn đau ở một mức độ nào đó. Cơn đau có thể xuất phát từ chấn thương do vận động động sai tư thế lặp đi lặp lại, do viêm khớp, vẹo cột sống, teo cơ, các cơ bị đau hoặc mất thăng bằng.
- Yếu cơ: Khi các dây thần kinh mang tín hiệu bất thường đến các cơ, chúng có thể quá căng hoặc quá mềm. Dù ở tình trạng nào, điều này có thể dẫn đến tình trạng yếu cơ trở nên trầm trọng hơn theo thời gian, khiến các vận động trở nên khó khăn hơn.
- Mệt mỏi: Ước tính những người bị bại não sử dụng năng lượng để cố gắng vận động nhiều hơn gấp 3 đến 5 lần so với những người bình thường. Theo thời gian, điều này dẫn đến mệt mỏi và kiệt sức nói chung. Đối với nhiều người mắc hội chứng suy giảm chức năng, mệt mỏi chính là trở ngại lớn nhất.
- Sức khoẻ tinh thần giảm sút: Mặc dù không phải lúc nào vấn đề tinh thần giảm sút cũng được coi là một triệu chứng của hội chứng này (vì nó không phải do thể chất), nhưng người bị bại não ở tuổi trưởng thành có thể dễ bị trầm cảm, sau nhiều năm họ vật lộn với tình trạng này và hậu quả là các triệu chứng đau đớn, khả năng vận động kém.
Xem thêm: Các vấn đề gặp phải khi người bại não trưởng thành và già đi
Ngăn ngừa hội chứng suy giảm chức năng ở người bại não
Trong một số trường hợp, có thể không thể ngăn ngừa sự phát triển của hội chứng suy giảm chức năng, nhưng điều trị tốt và nhất quán trong suốt cuộc đời của trẻ bại não chắc chắn có thể cải thiện kết quả.
Các biện pháp can thiệp phải hướng tới cải thiện sức khỏe cả thể chất và tinh thần, trong đó phục hồi chức năng là luôn cần thiết suốt cuộc đời, một số trường hợp phải sử dụng thêm thuốc (thường ở bại não thể co cứng), biện pháp phẫu thuật có thể được chỉ định để cải thiện việc sử dụng cơ mà sẽ ít tạo ra tổn thương hơn trong nhiều năm, được hoà nhập và hướng nghiệp ở tuổi trưởng thành giúp tinh thần của người bại não tốt hơn.
Cách tiếp cận phụ thuộc vào nhu cầu của mỗi cá nhân, nhưng điều trị càng toàn diện và nhất quán, trẻ càng có cơ hội giảm thiểu các triệu chứng hội chứng suy giảm chức năng trong tương lai.
Điều cần thiết để phát triển khả năng vận động suốt đời và tránh những tổn thương có thể dẫn đến đau hay tàn tật sau này, đó là điều chỉnh vận động đúng tư thế, điều chỉnh sự mất cân bằng cơ, trương lực cơ và biến dạng xương và khớp. Phục hồi chức năng giúp cải thiện độ săn chắc, phối hợp và vận động của cơ bằng cách cân bằng sức mạnh của các cặp cơ. Kết quả của những biện pháp này và những can thiệp khác có thể giúp điều hoà chức năng tổng thể, ngăn ngừa đau đớn và tàn tật trong tương lai.
Điều trị hội chứng suy giảm chức năng
Ngay cả khi được điều trị sớm trong đời, một số trẻ bại não vẫn có thể bị suy giảm khả năng vận động sau này. Có nhiều cách khác nhau để điều trị cải thiện tình trạng, mặc dù chúng ta đã biết bại não không thể chữa khỏi.
Một số vấn đề cơ bản có thể điều trị được, chẳng hạn như các bất thường về xương và cơ có thể được hỗ trợ bằng phục hồi chức năng, phẫu thuật, nhưng hầu hết việc điều trị liên quan đến giải quyết các triệu chứng.
Thể chất và tinh thần cũng có thể cải thiện bằng cách thay đổi lối sống như thúc đẩy thói quen ngủ tốt, ăn uống lành mạnh. Sử dụng thiết bị hỗ trợ di chuyển và làm việc với chuyên gia trị liệu thường xuyên, có thể giúp thực hiện các công việc hàng ngày dễ dàng và an toàn hơn, vì khả năng té ngã nhiều hơn khi tình trạng yếu, đau và mệt mỏi gia tăng.
Đối với bệnh trầm cảm và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác, có nhiều phương pháp điều trị có thể hữu ích. Làm việc với nhà trị liệu tâm lý có thể giúp thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Bác sĩ có thể kê thuốc giúp làm giảm lo lắng, thiếu tập trung và trầm cảm.
Những người sống với tình trạng khó khăn này, nên tham gia vào các cộng đồng hỗ trợ, trò chuyện và kết nối với những người có khó khăn tương tự mình, học hỏi kinh nghiệm sống của nhau để cùng vượt qua. Gia đình, bạn bè phải hỗ trợ các công việc cho người mắc khi cơn đau và mệt mỏi gây trở ngại trong sinh hoạt hàng ngày.
Hậu quả của hội chứng
Ngoài việc đối mặt với những thách thức khi sống chung với bại não, như đau đớn và mệt mỏi, các triệu chứng của hội chứng suy giảm chức năng có thể ảnh hưởng đến các lĩnh vực khác của cuộc sống. Ví dụ, cơn đau có thể làm cho giấc ngủ trở nên khó khăn hơn, do đó làm tăng sự mệt mỏi và đôi khi là trầm cảm. Khả năng sống độc lập cũng vì thế mà giảm đi (bỏ dở công việc, thiếu thốn tài chính, khó hoà nhập xã hội).
Sống chung với bại não khi còn nhỏ đã không dễ dàng, nhưng khi trưởng thành, những thách thức đôi khi còn nặng nề hơn. Những năm tháng chung sống với tình trạng khuyết tật này có thể gây ra tình trạng khó chịu, đau đớn và tổn thương tinh thần.
Nếu bạn đang sống chung với bại não hoặc có con bị bại não, hãy can thiệp trị liệu sớm nhất, tốt nhất và phù hợp nhất để cải thiện những tổn thương từ nhỏ, ngăn ngừa hội chứng suy giảm chức năng sau này.
Gọi cho Trung tâm VinaHealth nếu bạn cần lời khuyên về bại não: 0937566333 hoặc 0888151444
