Phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển trí tuệ và vận động có thể giúp trẻ hoàn toàn phục hồi các mặt hạn chế của mình để tự chăm sóc bản thân và phát triển ổn định. Cha mẹ có thể tham khảo ngay 5 biện pháp phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển về cả trí tuệ và vận động tại bài viết dưới đây.
Tổng hợp 5 biện pháp phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển trí tuệ và vận động
Trẻ chậm phát triển trí tuệ được diễn ra với nhiều mức độ khác nhau. Do sự khiếm khuyết về phát triển não bộ cùng với các khả năng bao gồm kỹ năng giao tiếp kém, IQ thấp,…
Trẻ chậm phát triển trí tuệ có chữa được không? Đây là câu hỏi của rất nhiều phụ huynh có con chậm phát triển. Tùy vào tình trạng của trẻ mà các chuyên gia sẽ có phương pháp can thiệp hiệu quả và phù hợp nhất. Dưới đây là tổng hợp 5 biện pháp can thiệp sớm cho tình trạng chậm phát triển ở trẻ cha mẹ nên biết.
Vận động trị liệu
Các bậc phụ huynh có thể áp dụng phương pháp vận động trị liệu cho trẻ chậm phát triển trí tuệ nhằm tăng khả năng, kỹ thuật ở trẻ qua các bài tập như sau.
Bài tập 1: Xoa bóp cơ tay chân và toàn thân.
- Xoa bóp cơ tay chân: Đặt trẻ nằm ngửa trên giường hoặc mặt phẳng. Bạn đứng hoặc ngồi bên cạnh phía tay hoặc chân cần xoa. Tiến hành vuốt nhẹ trên da trẻ, mát xa lòng bàn tay/ chân, mu bàn tay/ chân, rung cơ cẳng tay/ chân, cánh tay/ chân.
- Đối với xoa bóp lưng: Đặt trẻ nằm sấp trên giường, bạn ngồi hoặc đứng bên cạnh. Thực hiện xoa vuốt mơn, miết dọc 2 bên cột sống – cạnh xương chậu – kẽ xương sườn, bóp cơ, rung cơ.
Hàng ngày, các bậc phụ huynh nên xoa bóp cơ tay chân và toàn thân cho trẻ. Cha mẹ có thể lưu ý là đặt trẻ nằm nghiêng hoặc nằm sấp để thực hiện xoa bóp nhằm giúp cho máu lưu thông tốt hơn. Và tránh các tác động mạnh khiến trẻ bị đau và hoảng sợ.
Bài tập 2: Ngồi xổm và đứng dậy
Bài tập ngồi xổm và ngồi đứng dậy giúp tăng khả năng duy trì thăng bằng ở tư thế ngồi xổm của trẻ nhỏ.
Cha mẹ nên đặt trẻ ngồi xổm, và quỳ phía sau trẻ. Dùng hai tay cố định ở hai gối của trẻ. Dồn trọng lượng của trẻ lên hai bàn chân, để trẻ chơi ở tư thế ngồi xổm. Sau đó khuyến khích trẻ dần đứng dậy.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện bài tập này cho trẻ, trẻ vẫn cần sự hỗ trợ của cha mẹ khi trẻ đứng dậy. Và sau một thời gian can thiệp bằng biện pháp này, trẻ có thể giữ thăng bằng thân mình ở tư thế ngồi xổm trong vài phút.
Bài tập 3: Tạo thuận lẫy
Cha mẹ có thể đặt trẻ nằm ngửa. Chân phía dưới duỗi. Gập một chân trẻ và nhẹ nhàng đưa chéo qua người trẻ. Khi trẻ đã nằm nghiêng, từ từ đẩy thân mình trẻ sang bên đó và đợi trẻ tự lật nghiêng người.
Qua bài tập này, ta có thể giúp trẻ phối hợp lật nghiêng người từ nằm ngửa sang sấp.
Hoạt động trị liệu
Cha mẹ nên áp dụng hoạt động trị liệu qua những bài huấn luyện kỹ năng sau.
- Vận động tinh của hai bàn tay: Kỹ năng cầm đồ vật, kỹ năng với cầm đồ vật.
- Huấn luyện kỹ năng sinh hoạt hàng ngày: Kỹ năng ăn uống, mặc quần áo, đi giày dép, kỹ năng vệ sinh cá nhân hoặc kỹ năng nội trợ.
- Kỹ năng nghề nghiệp: Chọn nghề hoặc học nghề như thế nào cho phù hợp.
Đối với phương pháp hoạt động trị liệu, cha mẹ cần lưu ý nên chia hoạt động cần dạy cho trẻ thành từng bước nhỏ, sau đó giải thích và làm mẫu các bước của hoạt động đó rồi dạy trẻ thực hiện từng bước. Nên để trẻ làm tốt một bước rồi giảm dần sự trợ giúp và chuyển sang dạy trẻ bước tiếp theo cho trẻ tự lập.
Ngôn ngữ trị liệu
Ngôn ngữ trị liệu bao gồm huấn luyện về giao tiếp và ngôn ngữ. Cụ thể như sau.
Kỹ năng tập trung
- Kích thích trẻ nhìn: Tăng khả năng quan sát và tương tác mắt cho trẻ qua các hành động như lăn bóng, đưa/ giấu đồ chơi để trẻ nhìn theo và đi tìm, cho trẻ quan sát nét mặt mình khi nói chuyện,…
- Kích thích trẻ nghe: Cha mẹ có thể cho trẻ chơi các trò chơi tạo ra tiếng động như xúc xắc, bắt chước tiếng các con vật,… để trẻ có thể nghe và bắt chước theo.
Huấn luyện kỹ năng tập trung cho trẻ bằng cách tạo ra sự kích thích ở trẻ để trẻ tăng khả năng nhìn, nghe ở bản thân. Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý trong quá trình chơi với trẻ cần quan sát nét mặt của trẻ và quan sát quá trình phát triển của trẻ.
Kỹ năng bắt chước và lần lượt
- Bắt chước: Cha mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ tham gia nhiều hoạt động lành mạnh để trẻ có thể hỏi học qua việc bắt chước nét mặt, cử động cơ thể, phát âm âm thanh và từ ngữ khi giao tiếp,…
- Lần lượt: Trẻ chậm phát triển trí tuệ thường không biết đáp ứng hoặc phản ứng lại. Cha mẹ nên thực hiện một hành động mẫu sau đó đợi trẻ đáp ứng hoặc làm theo.
Huấn luyện kỹ năng chơi
Cha mẹ nên kết hợp các kỹ năng như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng vận động thô (bò, trườn, đứng, đi), khám phá thế giới xung quanh, giải quyết vấn đề,… thông qua trò chơi vận động, trò chơi mang tính xã hội, để trẻ có thể học thêm nhiều điều.
Kỹ năng hiểu và diễn đạt ngôn ngữ
- Phát triển kỹ năng ngôn ngữ: Qua cách diễn đạt lời nói, phát triển kỹ năng hiểu ngôn ngữ ở trẻ chậm phát triển trí tuệ.
- Giao tiếp bằng cử chỉ: Có thể giao tiếp với trẻ qua các cử chỉ như ánh mắt, cử động của cơ thể như giơ tay, gật đầu, lắc đầu, chỉ tay, với tay về phía trẻ hoặc đồ vật.
- Giao tiếp qua dấu hiệu, tranh ảnh, biểu tượng: Sử dụng tranh, ảnh, biểu tượng,dấu hiệu qua thẻ tranh hoặc sách, truyện để trẻ bắt chước và lặp lại nhiều lần.
- Kỹ năng đi học và đến trường: Cha mẹ nên trang bị cho bé các kỹ năng học đường trước khi đưa bé đến trường học.
Ngoài ra, gia đình nên trao đổi, nói chuyện với trẻ thường xuyên. Thỉnh thoảng có thể cho trẻ xem các chương trình thiếu nhi để trẻ có thể bắt chước lời nói. Qua các huấn luyện các kỹ năng giúp trẻ cải thiện khả năng nói và trí nhớ trẻ. Cha mẹ cần tích cực áp dụng cho trẻ trước khi đến trường và cả sau này tránh tình trạng trẻ bị chậm phát triển ngôn ngữ.
Liệu pháp tâm lý
Phương pháp trị liệu tâm lý có thể sẽ giúp trẻ phục hồi tốt về mặt tinh thần, cảm xúc. Đặc điểm của trẻ chậm phát triển trí tuệ thường khó có thể kiểm soát được hành vi và cảm xúc của bản thân. Trẻ rất dễ xúc động, hay lo lắng và sợ hãi quá mức, thậm chí còn thực hiện các hành vi tiêu cực.
Trị liệu tâm lý sẽ giúp trẻ ổn định hơn về hành vi, nhận thức và điều chỉnh những thói quen tiêu cực. Cha mẹ có thể tạo điều kiện cho trẻ nhỏ trao đổi trực tiếp với chuyên gia để thay đổi suy nghĩ, kiểm soát sự căng thẳng của mình theo hướng lành mạnh hơn.
Can thiệp giáo dục
Trẻ chậm phát triển trí tuệ cần được can thiệp giáo dục ngay từ sớm, cha mẹ nên cho trẻ theo học tại các trường chuyên biệt để được hỗ trợ ở môi trường tốt.
Theo các chuyên gia, cha mẹ nên cho trẻ tham gia giáo dục ngay từ nhỏ, bắt đầu khoảng 3 tháng tuổi và kéo dài cho tới khi trẻ có thể phục hồi tốt và bình thường.
Tại trường học, trẻ sẽ được hỗ trợ nâng cao kỹ năng trong cuộc sống để trở nên tự tin, thoải mái hơn bằng các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ phù hợp để có thể đáp ứng tốt mức độ phát triển. Đồng thời, quá trình này vẫn có sự can thiệp từ cha mẹ và người thân.
Nguyên tắc và mục tiêu trong quá trình phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển trí tuệ
Để phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển trí tuệ đạt hiệu quả tối ưu và tiết kiệm tối đa thời gian. Trong quá trình điều trị, cha mẹ nên nắm rõ nguyên tắc và mục tiêu của từng biện pháp là điều cần thiết.
- Can thiệp sớm ngay sau khi trẻ được chẩn đoán chậm phát triển trí tuệ.
- Can thiệp về giao tiếp và ngôn ngữ phải đồng thời với các biện pháp như vận động, hoạt động trị liệu.
- Can thiệp phục hồi chức năng phối hợp với giáo dục tại trung tâm/ trường học chuyên biệt cho trẻ.
- Cha mẹ nên nhanh chóng tìm hiểu địa chỉ khám cho trẻ chậm phát triển ở đâu hiệu quả để đưa trẻ đến thăm khám tại các bệnh viện, cơ sở chuyên khoa tư vấn hỗ trợ kịp thời phối hợp với sự can thiệp tại nhà.
- Đánh giá mức độ phát triển theo thời gian khoảng 6 tháng/ lần qua các kỹ năng vận động tinh – thô, ngôn ngữ – giao tiếp, cá nhân – xã hội, trí tuệ.
- Nói chuyện nhiều với trẻ dùng ngôn ngữ đơn giản, nói chậm, to. Trẻ phải được hiểu biết ý nghĩa của âm thanh, từ và câu trước khi nói.
- Tốc độ và mục tiêu phát triển hồi phục chức năng cho trẻ chậm phát triển phụ thuộc vào người chăm sóc và gia đình.
- Cha mẹ nên kèm theo lời khen ngợi, động viên khi trẻ thực hiện thành công mỗi kỹ năng.
Biện pháp phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển trí tuệ cần phải được kiên trì thực hiện để có kết quả lâu dài. Các bậc phụ huynh nên kết hợp với nhu cầu của trẻ chậm phát triển và chế độ dinh dưỡng cần thiết, hợp lý cho trẻ.
Quá trình rèn luyện và giáo dục cho trẻ bị chậm phát triển trí tuệ có thể sẽ gặp nhiều cản trở và khó khăn. Thời gian đầu có thể không đáp ứng tốt các biện pháp nên phụ huynh cần nỗ lực và kiên trì đồng hành cùng trẻ vượt qua. Cha mẹ cũng đừng quá lo lắng vì khả năng phục hồi ở trẻ nhỏ sẽ nhanh và khả quan hơn rất nhiều.
Bài viết trên đây là tổng hợp 5 biện pháp phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển trí tuệ. Hy vọng bài viết đã đem đến những thông tin hữu ích cho bạn. Nếu có thắc mắc hoặc cần sự hỗ trợ, gia đình hãy liên hệ với trung tâm để được giải đáp kịp thời nhé!
